آمار تکان‌دهنده‌ای از مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا در ایران منتشر شده است. رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران، محمدصادق حسنوند، اعلام کرد که سالانه حدود ۵۰ هزار مورد مرگ در کشور مرتبط با آلودگی هوا است. این رقم تقریباً ۱۲ درصد از کل موارد مرگ‌ومیر در ایران را شامل می‌شود، که نشان‌دهنده وخامت وضعیت زیست‌محیطی در کشور است.
حسنوند در گفتگو با خبرگزاری حکومتی ایرنا، آلودگی هوا را یکی از عوامل خطر جدی و مهم‌ترین آلاینده محیط زیستی دانست. او تأکید کرد که مهم‌ترین آلاینده در حال حاضر، ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون است که از سال ۱۳۹۰ اندازه‌گیری می‌شود. این ذرات به عنوان ترکیبات سرطان‌زا شناخته شده‌اند و میزان آنها در کشور شش برابر حد سلامتی استاندارد سازمان جهانی بهداشت است.
وضعیت آلودگی هوا در ایران طی سال‌های اخیر رو به وخامت گذاشته است. حسنوند اظهار داشت که در چهار سال اخیر، روند افزایشی غلظت این آلاینده مشاهده شده و رکورد افزایش آلودگی هوا در این مدت زده شده است. او همچنین به نبود برنامه‌ای مشخص برای کنترل آلاینده‌ها اشاره کرد و گفت که کاهش غلظت آنها بیشتر وابسته به شرایط جوی است تا اقدامات مؤثر دولتی.
این وضعیت نگران‌کننده، ناکارآمدی رژیم جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با بحران‌های زیست محیطی را آشکار می‌سازد. عدم سرمایه‌گذاری کافی در زیرساخت‌ها، فقدان تجهیزات کنترل آلودگی هوا در نیروگاه‌ها و صنایع، و استفاده از سوخت‌های نامناسب مانند مازوت، همگی نشان از ضعف مدیریتی در این زمینه دارد.
تأثیر تحریم‌های بین‌المللی نیز در این مسئله قابل توجه است. حسنوند اشاره کرد که اگر سرمایه‌گذاری درستی انجام می‌شد، نیروگاه‌ها مستهلک نمی‌شدند و می‌توانستند راندمان بهتری داشته باشند. با این حال، نمی‌توان تمام مشکلات را به گردن تحریم‌ها انداخت و نقش سوء مدیریت داخلی را نادیده گرفت.
این بحران زیست محیطی پیامدهای جدی اجتماعی و جمعیتی نیز به همراه داشته است. مهاجرت‌های گسترده از مناطق آلوده به مناطق با شرایط زیستی بهتر، یکی از نتایج مستقیم این وضعیت است. این جابجایی‌های جمعیتی می‌تواند در آینده‌ای نزدیک منجر به تنش‌های ملی و اتنیکی شود، زیرا فشار بر منابع محدود در مناطق مهاجرپذیر را افزایش می‌دهد.
در نهایت، آمار ارائه شده توسط رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران، زنگ خطری جدی برای مسئولان و مردم ایران است. این وضعیت نه تنها سلامت عمومی را به خطر انداخته، بلکه می‌تواند پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و حتی امنیتی گسترده‌ای برای کشور به همراه داشته باشد. ضرورت اتخاذ سیاست‌های مؤثر زیست محیطی و اجرای برنامه‌های جامع برای کاهش آلودگی هوا، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.