سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات در تازهترین گزارش خود از وضعیت نگرانکننده آزادی بیان در ایران پرده برداشت. بر اساس این گزارش، سال ۲۰۲۴ شاهد گسترش بیسابقه الگوهای سرکوب آزادی بیان در ایران بوده و برخوردهای قضایی و امنیتی با روزنامهنگاران و رسانهها به شکل بیوقفه ادامه داشته است.
آمار تکاندهنده این گزارش نشان میدهد که دستکم ۲۵۶ روزنامهنگار و رسانه در ۳۸۵ مورد با برخورد قضایی و امنیتی مواجه شدهاند. در مجموع، ۶۹ سال و ۱۰ ماه حکم زندان، ۱۱۰ ضربه شلاق و بیش از ۲۰۰ میلیون تومان جریمه نقدی برای خبرنگاران صادر شده است.
وضعیت زنان روزنامهنگار در این سال بهویژه وخیم گزارش شده است. حداقل ۴۰ روزنامهنگار زن با برخوردهای قضایی و امنیتی روبرو شدهاند و برای ماههای متوالی، تعداد زنان زندانی از مردان روزنامهنگار بیشتر بوده است.
این گزارش به رابطه معنادار بین رویدادهای سیاسی و الگوهای سرکوب آزادی بیان در ایران اشاره کرده است. طبق این گزارش، روزنامهنگاران، رسانهها و کاربران ایرانی در شبکههای اجتماعی شش موج سرکوب را تجربه کردند که همگی بلافاصله پس از رویدادهای مهم سیاسی آغاز شدند. از جمله این رویدادها میتوان به حمله به مراسم سالگرد قاسم سلیمانی، انتشار گزارش بیبیسی درباره نحوه کشته شدن نیکا شاکرمی، کشته شدن ابراهیم رئیسی در سقوط هلیکوپتر، سقوط حکومت بشار اسد در سوریه و حملات متقابل ایران و اسرائیل اشاره کرد.
نقش رهبر رژیم ایران در تشدید سرکوبها پررنگ گزارش شده است. سخنرانیهای علی خامنهای در رابطه با "برخورد" با روزنامهنگاران و رسانهها، تأثیر مستقیم بر افزایش فشارها داشته است.
وضعیت رسانهها در استانهای دور از مرکز نیز نگرانکننده توصیف شده است. پدیده "کویر خبری" و تمرکز رسانهها در تهران، به محدودیت دسترسی به اخبار مستقل در مناطق دورافتاده منجر شده است. پس از تهران، استانهای خوزستان، سیستانوبلوچستان ،کرماشان، سنە و هرمزگان بیشترین برخوردهای قضایی و امنیتی با روزنامهنگاران را تجربه کردهاند.
این گزارش همچنین هشدار میدهد که جمهوری اسلامی در حال پیادهسازی سیستمی بههمپیوسته از رسانهها و شبهرسانهها برای اجرای سیاستهای تبلیغاتی خود است. این سیستم شامل صداوسیما، روزنامهها، پایگاههای خبری و دهها هزار کانال و صفحه در شبکههای اجتماعی است.
سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات (DeFFI) یک سازمان غیردولتی است که به طور مستمر وضعیت آزادی مطبوعات در ایران را رصد میکند. گزارشهای این سازمان معمولاً توسط سازمانهای بینالمللی حقوق بشری و نهادهای مدافع آزادی بیان مورد استناد قرار میگیرد. در سالهای اخیر، ایران همواره در ردههای پایین شاخص جهانی آزادی مطبوعات قرار داشته است. سازمان گزارشگران بدون مرز نیز در گزارش سالانه خود، ایران را در رتبه ۱۷۶ از میان ۱۸۰ کشور در شاخص آزادی مطبوعات قرار داده است.