بشر از شش مرز حیاتی کره زمین عبور کرده است. این یافته نگران‌کننده حاصل پژوهش جدیدی است که توسط ۲۹ دانشمند برجسته از سراسر جهان انجام شده و در مجله معتبر "Science Advances" منتشر شده است.

محققان برای نخستین بار توانسته‌اند تمامی نه مرز سیاره‌ای را به صورت کمی اندازه‌گیری کنند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که انسان‌ها در شش حوزه کلیدی از جمله تنوع زیستی، تغییرات اقلیمی، جنگل‌زدایی و آلودگی شیمیایی از حدود ایمن فراتر رفته‌اند.

پروفسور یوهان راکستروم، از نویسندگان این پژوهش و مدیر موسسه تحقیقات اثرات اقلیمی پوتسدام، با نگرانی می‌گوید: "ما نمی‌دانیم تا چه زمانی می‌توانیم از این مرزهای حیاتی فراتر برویم بدون آنکه به تغییرات برگشت‌ناپذیر و آسیب‌های جدی دچار شویم."

مفهوم مرزهای سیاره‌ای که در سال ۲۰۰۹ معرفی شد، چارچوبی برای تعیین محدوده امن فعالیت‌های بشری است. عبور از این مرزها می‌تواند ثبات اکوسیستم‌های زمین را به مخاطره بیندازد. پروفسور کاترین ریچاردسون از دانشگاه کپنهاگ، نویسنده اصلی این مطالعه، با تشبیهی گویا این مفهوم را به شاخص‌های سلامتی انسان مانند فشار خون تشبیه می‌کند و هشدار می‌دهد که هر چه از این مرزها بیشتر فاصله بگیریم، خطرات بیشتری متوجه زمین خواهد شد.

بر اساس این پژوهش، بیشترین تخطی از مرزهای تعیین شده در زمینه تنوع زیستی رخ داده است. همچنین در حوزه‌های آلودگی ناشی از کودهای شیمیایی، انتشار گازهای گلخانه‌ای، تولید پلاستیک، مواد رادیواکتیو، جنگل‌زدایی و مصرف بی‌رویه آب نیز از حدود مجاز فراتر رفته‌ایم.

این سومین ارزیابی جامع از وضعیت مرزهای سیاره‌ای است. با استفاده از داده‌های جدیدتر و مطالعات گسترده‌تر، پژوهشگران توانسته‌اند تصویر دقیق‌تری از وضعیت کنونی زمین در مقایسه با دوران پیش از صنعتی شدن ارائه دهند و روندهای آینده را پیش‌بینی کنند.

در میان این اخبار نگران‌کننده، نکات امیدوارکننده‌ای نیز وجود دارد. تخریب لایه اوزون به لطف اجرای پروتکل مونترال کنترل شده و اکنون در محدوده مجاز قرار دارد. همچنین تولید آئروسل‌ها توسط انسان و اسیدی شدن اقیانوس‌ها هنوز از مرز بحرانی عبور نکرده‌اند، هرچند روند آنها نیز هشداردهنده است.

این مطالعه زنگ خطری جدی برای بشریت به صدا درآورده است. دانشمندان تأکید می‌کنند که سیستم‌های زمین به هم پیوسته هستند و بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند. آنها معتقدند با اتخاذ اقدامات مناسب، مانند احیای جنگل‌ها، می‌توان به کاهش گازهای گلخانه‌ای و مقابله با گرمایش زمین کمک کرد.

این تحلیل با استفاده از پیشرفته‌ترین مدل‌های کامپیوتری و بر اساس آخرین یافته‌های علمی انجام شده است. اگرچه این مطالعه جامع‌ترین تصویر از ظرفیت‌های سیاره ما برای مقابله با فشارهای انسانی را ارائه می‌دهد، اما پژوهشگران بر ضرورت ادامه تحقیقات دقیق‌تر در این زمینه تأکید دارند.